تاثیرات دما بر فرسایش کاغذ
تأثیر دما بر کاغذ:
متناسب و متعادل نگه داشتن دمای کتابخانه در فصول مختلف سال از ضروری ترین شرایط استفاده از کتابخانه است. عدم کنترل دمای کتابخانه موجب اختلال در فعالیت کتابخانه شده، به صورت های مختلف به مجموعه و محتویات کتابخانه کمابیش آسیب می رساند. گرما (همراه با مواد غذایی در رطوبت) از عوامل اصلی رشد کپک است. حشرات در ساختمان های گرم به سرعت رشد می کنند. گرما سبب تسریع فساد شیمیایی کاغذ، چرم و پارچه می گردد. در گرمای زیاد کتابخانه، چسب و سریش جلد کتاب خشک و فاسد می شوند. گرمای حاصله از آتش سوزی های اتفاقی به کتاب ها و کاغذ – حتی اگر در معرض مستقیم آتش هم نباشند – خسارت های بسیاری وارد می آورد. کاغذها و کتاب هایی که در معرض حرارت قرار گیرند قابلیت تا خوردن خود را از دست می دهند و ترد و شکننده می شوند. نسخه های خطی که از پاپیروس یا تنه درختان و یا برگ درخت نخل تهیه شده باشند، بر اثر حرارت خشک و شکننده می شود. در ساختمان های فوق العاده گرم و یا در آب و هوای گرمسیری مواد کتابخانه به سادگی فساد می پذیرند و از بین می روند. مقاومت کاغذ بستگی به مقاومت الیاف و ماده ای که باعث به هم چسبیدن الیاف شده است، دارد. درجه حرارت و رطوبت کم از فشار و تخریب کاغذ می کاهد و عمر نامرغوب ترین مواد کتابخانه در دمای کم افزایش می یابد.
اختلافات فاحش درجه حرارت از قبیل 10 درجه سانتیگراد در زمستان و 45 درجه سانتیگراد در تابستان نیز بر اساس تجارب به دست آمده در هندوستان، در میزان انعطاف پذیری این مواد تأثیر فراوان دارد. درجه گرما و رطوبت نسبی هوا به ترتیب در درجات بالای 32 درجه سانتیگراد و 70 درصد قطعاً باعث رشد و تکثیر آفاتی نظیر کرم کتاب، سیلورفیش، سوسک، موریانه و غیره و همچنین نوعی قارچ مشهور موسوم به کپک یا زنگ گیاهی می شود.
برگزاری نمایشگاه ها در درجه حرارت بالا حتی برای مدتی کوتاه باعث زرد شدن و شکنندگی کاغذ می شود. اما حرارت پائین کهنه شدن کاغذ را به تأخیر می اندازد. تأثیر دما به ویژه هنگامی زیانبار می شود که همراه با رطوبت باشد. رطوبت را نمی توان مستقل از دمای هوا مورد توجه قرار داد و تغییر همزمان این و پارامتر به مراتب خطرناک تر از سطح بالا یا ناکافی یکی از این دو عامل است:
استفاده از سیستم اتوماسیون اداری آنلاین، نرم افزار دبیرخانه ، بایگانی و… برای صرفه جویی در مصرف کاغذ به سازمان ها پیشنهاد می شود.